“Đa tài thường đa tật: nhất là các nghệ sĩ phương Tây ở thế kỷ XIX, thế kỷ lãng mạn, đam mê, cuồng loạn thì lại càng nhiều tật vì không khí chung của thời đại. Nhưng họ có tài, cảm xúc sâu sắc hơn ta, tưởng tượng dồi dào hơn ta, phô diễn được nỗi lòng cùng tư tưởng một cách tinh tế hơn ta, miêu tả được thiên nhiên một cách chân xác, bóng bẩy hơn ta. Họ vừa là những đại biểu của nhân loại – vì là người thường như chúng ta, có tâm tư của chúng ta – vừa là những vì sao lấp lánh, những bông hoa rực rỡ tô điểm cho vũ trụ.
Và ngay cả những kẻ nhiều tật nhất, tâm hồn cũng có một vài điểm khả ái: Chateaubriand về già chịu nghèo để giữ thanh danh, Goethe rất khiêm tốn, nhận rằng đã mang ơn rất nhiều của tiền nhân cũng như của người đồng thời… Đáng quí hơn cả là hết thảy đều có đức chung này: càng có tài lại càng trau giồi cái tài, cần cù làm việc suốt đời, chỉ nhắm mỗi mục đích là lưu lại cái đẹp cho hậu thế.”
